Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Yönetmeliği Özeti
Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik detayı için tıklayın.
Resmi Gazete: 15.06.2013/28678
Biyolojik etkenler: Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil mikroorganizmaları, hücre kültürlerini ve insan endoparazitlerini,
Hücre kültürü: Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in–vitro olarak geliştirilmesini,
Mikroorganizma: Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlığı, ifade eder.
Zoonoz : İnsan ve hayvanlarda ortak enfeksiyona neden olan etmene
- Henüz değerlendirilmemiş olan virüsler Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmeliğe göre 2. grupta yer alır.
- Aşılama genelde, biyolojik risk etkenlerinin (hepatit, aids vb.) olduğu işyerlerinde olur
- Grup 2-3 ve 4 ile ilk kez çalışanlar işin başlamasından en az otuz gün önce Bakanlığa bildirimde bulunur.
- İşveren işyeri hekimi görevlendirerek sağlık gözetimi kapsamında, hava ölçümlerini yaptırır, işyeri ve eklentilerinin havalandırılmasını sağlar, periyodik sağlık muayenelerini yaptırır, gerekliyse aşıları yaptırır.
- İnsanda hastalığa yol açabilecek fakat asıl amaçları kültür veya onların konsantre halinde bulunmaları gibi biyolojik etkenlerle çalışmak olmayan, biyolojik etkenleri içerip içermediği belirsiz olan maddelerle yapılan laboratuvar çalışmalarında koruma düzeyi en az 2 olan önlemler uygulanır.
- Şüphelenilen durumlarda koruma düzeyi 3 veya 4 olan önlemler uygulanır.
- Kesin bir değerlendirme yapılamayan durumlarda koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır.
- ÖNEMLİ: Herhangi bir biyolojik etkenin Grup 2, Grup 3 veya Grup 4 de sınıflandırılmamış olması ve listede yer almaması, bu biyolojik etkenin Grup I de yer aldığı anlamına gelmez. İnsanda yeni izole edilen ve henüz değerlendirilmemiş olan ve bu ekte yer almayan bütün virüslerin hastalığa neden olmadığı kanıtlanmadıkça en az Grup 2’de sınıflandırılmış sayılacaktır.
- Ekte bulunan Koruma Önlemlerini inceleyiniz.
Biyolojik etkenler, enfeksiyon risk düzeyine göre aşağıdaki 4 risk grubunda sınıflandırılır:
a) Grup 1 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler.
b) Grup 2 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı bulunan biyolojik etkenler.
c) Grup 3 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı olan biyolojik etkenler.
ç) Grup 4 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler.
Grup 1 Hastalık riski yok.
Grup 2 Hastalık riski var, yayılma riski yok, tedavi edilebilir.
Grup 3 Hastalık riski var, yayılma riski var, tedavi edilebilir.
Grup 4 Hastalık riski var, yayılma riski var, tedavi edilemez.
– Grup 2, 3 veya 4’de yer almaması grup 1 ‘de yer aldığı anlamına gelmez.
– Grup1 için: aşı + hijyen uygulanır.
Yönetmeliğe göre; 1. grup hastalığa yol açmaz. 2. grup hastalık yapar, yayılmaz, tedavisi var. 3. grup hastalık yapar yayılır tedavisi var. 4. grup hastalık yapar yayılır tedavisi yok.
Yönetmeliğe göre Grup 3 ve/veya Grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan işçilerin kayıtları maruziyet sona erdikten sonra en az 15 yıl saklanır.
Aşağıda belirtilen koşullarda biyolojik etkenlere maruz kalan işçilerin kayıtları 40 yıl boyunca saklanır.
1) Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyette.
2) Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette.
3) Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan· enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette.
4) Tedaviye rağmen uzun süreler sonra nükseden hastalıklara yol açan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette.
5) Uzun süreli ciddi arıza bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette.
Yönetmeliğe göre işveren biyolojik etkenlerle ilgili ayrıca risk değerlemesi raporu hazırlar ve sağlık gözetimini yapar. Tüm bilgiler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verilir.
Grup 2,3 ve 4 ile çalışılmadan 30 gün önce Çalışma Bakanlığına bağlı İş Kurumu İl Müdürlüğüne bildirimde bulunulur.
Bildirimde aşağıdaki bilgiler olmalıdır;
- İşyerinin unvan ve adresi,
- İşyerinde sağlık ve güvenlikten sorumlu kişilerin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki yeterliliği,
- Risk değerlendirmesinin sonucu,
- Biyolojik etken türleri,
- Öngörülen korunma ve önleme tedbirleri
Koruma düzeyi 2,3 veya 4 olabilir. 1 ve 5 Koruma düzeyleri yoktur. Biyolojik etkenin risk derecesine göre fiziksel koruma düzeyi tespit edilecek ve önlemler alınacaktır
Grup 2 biyolojik etkenlerHerhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil… More için koruma düzeyi en az 2 olan,
Grup 3 biyolojik etkenlerHerhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil… More için koruma düzeyi en az 3 olan,
Grup 4 biyolojik etkenlerHerhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil… More için koruma düzeyi en az 4 olan, koruma düzeyi uygulanır. Aşağıda, Yönetmeliğin ekinde bulunan ek-5’de koruma önlemleri bulunmaktadır.
Grup 3 veya Grup 4 de yer alan biyolojik etkenlere maruz kalınan veya maruz kalınabilecek bazı sanayi proseslerinde, laboratuvar çalışmalarında veya hayvanlarla yapılan çalışmalarda bu Yönetmeliğin 17’nci maddesine uygun teknik önlemler alınacaktır.
Bu listeyi oluşturmak için kullanılan sınıflandırılmış etkenlerin nomenklatürü (bilimsel adlandırması) bu listenin hazırlandığı tarihteki etkenlerin taksonomisi (hayvan veya bitkilerin tasnifi) ve nomenklatürü ile ilgili uluslararası anlaşmalara uygundur.
İnsanda yeni izole edilen ve henüz değerlendirilmemiş olan ve bu ekte yer almayan bütün virüsler en az Grup 2 de sınıflandırılmış sayılacaktır.
Bu listede ayrıca biyolojik etkenin alerjik veya toksik reaksiyonlara sebep olma ihtimalinin bulunduğunu, etkili aşısının olduğunu veya maruz kalan işçilerin isim listesinin 15 yıldan daha fazla tutulmasının tavsiye edildiği de gösterilmiştir.
KORUMA DÜZEYLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER İLE İLGİLİ GÖSTERGELER
Bu ekte yer alan önlemler, işçilere yönelik risk değerlendirmesine, etkinliklerin ve ilgili biyolojik etkenin doğasına göre uygulanacaktır.
HEPA (High Efficiency Particulate Air): Büyüklüğü 0,3 mikron olan aerosolları, maksimum 1,52 metre/dakika hava akım hızında, minimum % 99,97 oranında tutabilen özellikte kuru tip değiştirilebilir filtredir.
ENDÜSTRİYEL İŞLEMLERDE ALINACAK ÖNLEMLER
Grup 1 biyolojik etkenlerHerhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil… More: Canlı zayıflatılmış (attenüe) E aşılar dahil Grup 1 biyolojik etkenlerle çalışmalar için genel mesleki güvenlik ve hijyen ilkelerine uyulacak-tır.
Grup 2, Grup 3 ve Grup 4 biyolojik etkenlerHerhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dâhil… More: işlemin bir bölümü veya belirli bir yöntemle ilgili risk değerlendirmesi sonucuna göre yukarıdaki tabloda verilen farklı kategorilere karşılık gelen alınacak önlemleri seçip bir arada uygulamak mümkündür.
Biyolojik Tehlike işareti sarı zemin üzerine siyah figür ve çevresi siyah olan üçgen işarettir
Aşağıdaki harflerin anlamını unutmayın;
A: Olası alerjik etkileri olan
B: Etken
D: Bu biyolojik etkene maruz kalan işçilerin kayıtları en az 15 yıl saklanmalıdır
E: Toksin üreten
T: Toksin üretimi olan
V: Etkili aşısı bulunan
