Biyolojik Risklerle Güvenli Çalışma

İnsan yaşamını sürdürebilmek için çalışmak ve üretmek zorundadır ve bu nedenle hayatımızın önemli bir bölümü iş ortamında geçmektedir. Çalıştığımız iş kollarına bağlı, çalışma ortamında, fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve, psikososyal gibi, çeşitli risk etmenleri ile karşılaşırız.

İş sağlının beş temel risk faktörlerinden biri olan biyolojik riskler etmenleri denince, ilk olarak aklımıza, bakteri, virüs, mantar, parazit, bitki, ot, kene ve sivrisinek gibi faktörler gelir. Bu faktörler, çalışanın sağlığını kaybetme riskini de beraberinde getirir ve, çeşitli meslek hastalıkları oluşmasına neden olur.

Hayatımızın önemli bir kısmını geçirdiğimiz çalışma ortamında, fiziksel ve kimyasal riskler için, mesleki maruziyet limit değerler tanımlanmışken, biyolojik riskler için, limit değerlerden bahsetmek mümkün değildir. Biyolojik riskler, genel olarak insan vücuduna girdiğinde çoğalmaya devam etmesi, üretilmesi ve çoğaltılması için, genellikle besi yerlerine ihtiyaç duyar. Buna bağlı çeşitli fizikokimyasal özelliklerde çeşitli davranışlar gösterebilmeleri ve kendi özelliklerini, zamanla değiştirebilmeleri ve çok az sayıda etken ile, hızlı bir hastalık potansiyeli ortaya çıkarabilmeleri, biyolojik riskler ile ilgili belli başlı sorunlu alanlardır.

MikroorganizmaGenetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde olan hücresel veya hücresel yapıda olmayan mikrobiyolojik varlığa…, mikroskobik boyuttaki canlıları belirtmek için kullanılan genel bir terimdir. Günümüzde bilimsel dilde, mikrop teriminin daha modern bir karşılığı olarak kullanılmaktadır.

Ulusal ve uluslar arası iş güvenliği standartlarında bu riskler zararlı veya toksik olarak tanımlanmaktadır. Bununla birlikte bu düzenlemelerin çoğunda biyolojik tehlikelerin, başlıca mikroorganizmalar veya enfeksiyöz etmenler olarak sınırlandırıldığı görülmektedir.

İşyerlerinde bulunan biyolojik risk etmenlerinin tayininde, daha ziyade tarım işçileri, sağlık çalışanları ve laboratuar çalışanları üzerine yoğunlaşılmıştır. Bunun yanı sıra diğer işkollarında çalışanların maruz kaldığı mesleki biyolojik riskler şöylece örneklendirilebilir:

Tarım: Ürünün yetiştirilmesi ve hasadı, Hayvancılık, Ormancılık, Balıkçılık
Tarımsal ürünler: Gıda paketleme, Depolama: tahıl siloları, tütün ve diğerleri, Hayvan tüyleri ve derilerinin işlenmesi, Tekstil fabrikaları, Ağaç işleme: marangozhaneler
Laboratuvar hayvanlarının bakımı
Sağlık bakımı: Hasta bakımı: tıbbi ve dental
Farmasötik ve bitkisel ürünler
Kişisel bakım: Saç bakımı, vücut bakımı
Klinik ve araştırma laboratuvarı
Biyoteknoloji: Üretim işlemleri
Günlük bakım merkezleri
Bina onarımı: “Hasta” binalar
Katı ve sıvı atıkların yok edilmesi
Endüstriyel atıkların yok edilmesi